Αιτία διαμάχης ο Albert Camus, πενήντα χρόνια μετά το θάνατό του

Πενήντα χρόνια συμπληρώνονται σήμερα από το θάνατο του γαλλου φιλοσόφου και συγγραφέα Albert Camus. Η προ ενός μηνός πρόταση του Γάλλου προέδρου Nicolas Sarkozy για μεταφορά του λειψάνου του φιλοσόφου στο Πάνθεον έγινε αφορμή για διαμάχη μεταξύ πολιτικών και όχι μόνον, αφού θεωρείται ότι ο κ. Sarkozy επιχειρεί να εκμεταλλευτεί τον αριστερών πεποιθήσεων Camus για ίδιον πολιτικό όφελος.

Η πρόταση του προέδρου Sarkozy, τον περασμένο Νοέμβριο, να τεθεί η σορός του πολυδιαβασμένου φιλοσόφου στο Πάνθεον, το μέρος όπου αναπαύονται οι σοροί των εθνικών ηρώων της Γαλλίας, προκάλεσε σωρεία αντιδράσεων στη χώρα, κυρίως από μέλη της Αριστεράς, τα οποία κατηγορούν τον Γάλλο πρόεδρο για απόπειρα εκμετάλλευσης του ονόματος του αριστερών πεποιθήσεων Camus, προς ίδιον πολιτικό όφελος. Μεταξύ των επικριτών της πρότασης Sarkozy είναι και ο γιος του συγγραφέα, Jean Camus.

Η 48χρονη κόρη του ωστόσο, Catherine Camus, παρατήρησε ότι και οι ίδιοι οι επικριτές του Sarkozy χρησιμοποιούν τη μνήμη του Camus για τους δικούς τους σκοπούς. «Έχω δει να χρησιμοποιείται ο πατέρας μου ως πολεμοφόδιο κατά του Sarkozy, δήλωσε στον ρ/σ RTL. Δεν έκρυψε ωστόσο την έκπληξή της για την πρόταση να τιμηθεί ο πατέρας της με τη μεταφορά της σωρού του στο Πάνθεον. «Στους ανθρώπους της εξουσίας, συνήθως δεν αρέσει ο Camus» είπε.

Ο ακροδεξιός Jean-Marie LePen, από τη μεριά του, δήλωσε ότι ο Sarkozy επιχειρεί να προσελκύσει ψήφους των εξόριστων Αλγερινών γαλλικής καταγωγής, με την πρόταση για μεταφορά του Camus στο Πάνθεον, λόγω του γεγονότος ότι ο φιλόσοφος γεννήθηκε και μεγάλωσε εκεί.

Από το παράλογο στο μεγαλείο

Ο Albert Camus γεννήθηκε στην Αλγερία στις 7 Νοεμβρίου του 1913, από φτωχούς γονείς. Ένας δάσκαλός του διέκρινε νωρίς τις πνευματικές ικανότητες του νεαρού Camus και τον ενθάρρυνε να αναπτύξει τα ταλέντα του.

Ο Albert δημοσίευσε το πρώτο του έργο σε ηλικία 24 ετών και στη συνέχεια μετακόμισε στο Παρίσι. Κατά την κατοχή της Γαλλίας από τους Ναζί, ο Camus υπήρξε ενεργός στην αντίσταση, γράφοντας και έχοντας την αρχισυνταξία για την παράνομη εφημερίδα Combat. Μέχρι το τέλος του πολέμου, το 1945, ο Camus είχε ήδη εκδώσει έναν αριθμό σημαντικών έργων του, μεταξύ των οποίων και τα «Ο Ξένος» και «ο μύθος του Σισύφου», και τα δύο το 1942. «Ο Ξένος», η ιστορία ενός άντρα που δεν δείχνει κανένα συναίσθημα για το θάνατο της μητέρας του, που στη συνέχεια σκοτώνει έναν Άραβα, έγινε παγκόσμια εκδοτική επιτυχία.

Ο Camus έχασε τη ζωή του σε αυτοκινητιστικό δυστύχημα στην Villeblevin, στις 4/1/1960, σε ηλικία 46 ετών, ενώ είχε ήδη τιμηθεί με το βραβείο Νόμπελ Λογοτεχνίας το 1957. Η σορός του ενταφιάστηκε στην Lourmarin, στη Νότια Γαλλία, όπου διέμενε τα τελευταία χρόνια της ζωής του.

Ο Camus έγραψε για την αναζήτηση του νοήματος στη ζωή και για την ανάγκη της εξέγερσης. Για το βιογράφο του και γνωστό δημοσιογράφο Olivier Todd, ο Camus ήταν ένας «επικίνδυνος συγγραφέας» αμφισβητώντας το ιδεολογικό δόγμα ότι ο σκοπός αγιάζει τα μέσα. Ο κ. Todd μάλιστα, θεωρεί ιεροσυλία να μεταφερθούν τα οστά του συγγραφέα στο Πάνθεον, κρίνοντας ότι κάτι τέτοιο δεν έχει καμία σχέση με την προσωπικότητα του φιλοσόφου. O ίδιος ο Camus έγραψε κάποτε ότι «οι κυβερνήσεις δεν έχουν συνείδηση», ενώ οι μάρτυρες «πρέπει να επιλέξουν ανάμεσα στη λήθη και στο να γίνουν αντικείμενα κοροϊδίας ή εκμετάλλευσης. Όσο για το να γίνουν κατανοητοί – αυτό ποτέ».

Το τελευταίο έργο του Camus, «Ο πρώτος άνθρωπος» το οποίο βρέθηκε ανολοκλήρωτο στη βαλίτσα που ανασύρθηκε από το όχημα στο οποίο έχασε τη ζωή του , προσαρμόζεται πλέον για τον κινηματογράφο από τον Ιταλό σκηνοθέτη Gianni Amelio.

Το Πάνθεον

Το Πάνθεον χτίστηκε αρχικά ως εκκλησία, τον 18ο αι., αλλά κατά την Γαλλική Επανάσταση μετατράπηκε σε μαυσωλείο προσωπικοτήτων. Εντός του Πάνθεον κείνται ο Voltaire, o Émile Zola, ο Jean-Jacques Rousseau, η Marie Curie και ο Louis Pasteur, αλλά συνολικά απουσιάζουν από εκεί σημαντικότατες προσωπικότητες της πνευματικής ιστορίας της χώρας, ενώ οι περισσότεροι μεταφέρθηκαν εκεί χρόνια μετά το θάνατό τους.

Μπορεί οι λογοτέχνες Victor Hugo και Alexandre Dumas να είναι εντός του Πάνθεον, με τη σορό του τελευταίου να μεταφέρεται εκεί το 2002, ηγετικές φυσιογνωμίες της λογοτεχνίας και της φιλοσοφίας της Γαλλίας, όπως οι Baudelaire, Stendhal, Balzac, Flaubert και Proust απουσιάζουν από εκεί, όπως και οι πολιτικοί Georges Clemenceau και Charles de Gaulle οι οποίοι σημάδεψαν την σύγχρονη ιστορία της χώρας.

______________

http://tvxs.gr/news/

Αλμπέρ Καμύ: Η Τέχνη δεν αντέχει τη λογική

Γάλλος φιλόσοφος, συγγραφέας και δημοσιογράφος, ο Αλμπέρ Καμύ γεννήθηκε, στις 7 Νοεμβρίου του 1913 στην Αλγερία. Ιδρυτής του Theatre du Travail (1935), χρωστά σχεδόν εξίσου τη φήμη του στα μυθιστορήματά του «Ο Ξένος» και «Η Πανούκλα», στα θεατρικά του έργα «Καλλιγούλας» και «Οι δίκαιοι» αλλά και στα φιλοσοφικά του δοκίμια «Ο Μύθος του Σίσυφου» και «Ο επαναστατημένος άνθρωπος». Έγραψε για την αναζήτηση του νοήματος στη ζωή και για την ανάγκη της εξέγερσης και τιμήθηκε με το Βραβείο Νομπέλ Λογοτεχνίας το 1957.

Για τον βιογράφο του, Ολιβιέ Τοντ, ήταν ένας«επικίνδυνος συγγραφέας»αμφισβητώντας το ιδεολογικό δόγμα ότι ο σκοπός αγιάζει τα μέσα. Ο Καμύ δεν αποδέχεται τον σουρεαλισμό, χαρακτηρίζοντάς τον παρωχημένο πνευματικό κίνημα, αλλά, αντιθέτως, αντιλαμβάνεται το παράλογο με την έννοια του αντιφατικού, του μη λογικού. Δεν θεωρεί λογικό εκείνον που σκέφτεται, αλλά εκείνον που αισθάνεται λογικά, αναφέροντας σ' ένα από τα πρώτα του άρθρα ότι «η Τέχνη δεν αντέχει τη λογική».

Από τα 47 χρόνια της ζωής του τα 27 τα έζησε στην Αλγερία και τα 20 στη Γαλλία. Ο ίδιος συστηνόταν ως «γιος ενός οιναποθηκάριου και μιας παραδουλεύτρας, ανιψιός βαρελοποιού». Ο πατέρας του, Λουσιάν, τραυματίστηκε στη μάχη της Μαρν κατά τη διάρκεια του ‘Α Παγκοσμίου Πολέμου και λίγο αργότερα πέθανε. Με τη μητέρα του είχε μία πολύ ιδιαίτερη σχέση. Χαρακτηριστικό είναι ότι της αφιέρωνε τα βιβλία του με την επισήμανση «σ΄ αυτήν που δεν θα μπορέσει να το διαβάσει ποτέ», γιατί ήταν αγράμματη.

Ο Καμύ ξεκινάει να γράφει πολύ νέος και τα πρώτα του κείμενα δημοσιεύονται στο περιοδικό Sud το 1932. Πήρε πτυχίο ανωτάτων σπουδών στη φιλολογία αλλά εξαιτίας της φυματίωσης δεν κατάφερε να περάσει τον διαγωνισμό πιστοποίησης που θα του επέτρεπε να ασχοληθεί με την εκπαίδευση (agrégation). Δύο χρόνια μετά την εγγραφή του στο κομουνιστικό κόμμα, το εγκαταλείπει, προσάπτοντάς του «ιδεολογικό απολυταρχισμό». Εκείνη την εποχή γράφει στα σημειωματάριά του: «Όσοι έχουν κάποιο μεγαλείο μέσα τους δεν κάνουν πολιτική». Εργάζεται στην εφημερίδαFront populaire (Το λαϊκό μέτωπο), του Πασκάλ Πια, όμως η έρευνά του με τίτλο «Μιζέρια της Καμπυλίας», συναντά αντιδράσεις και το 1940 η κυβέρνηση της Αλγερίας θα απαγορεύσει την εφημερίδα και θα φροντίσει να μη ξαναβρεί δουλειά ο Καμύ.

Τότε είναι που εγκαθίσταται στο Παρίσι και εργάζεται ως γραμματέας σύνταξης στην εφημερίδα Paris-Soir. Εκείνη την περίοδο θα δημοσιεύσει και τον «Ξένο» (1942) και τον «μύθο του Σίσυφου» (1942). «Ο Ξένος», η ιστορία ενός άντρα που δεν δείχνει κανένα συναίσθημα για το θάνατο της μητέρας του, που στη συνέχεια σκοτώνει έναν Άραβα, έγινε παγκόσμια εκδοτική επιτυχία. Σύμφωνα με την δική του άποψη περί ταξινόμησης του έργου του, αυτά τα έργα υπάγονται στον «κύκλο του παραλόγου», ο οποίος θα συμπληρωθεί με τα θεατρικά έργα «Η παρεξήγηση» και ο «Καλλιγούλας».

Το 1943 προσλαμβάνεται ως αναγνώστης από τον εκδοτικό οίκο Gallimard. Κατά την κατοχή της Γαλλίας από τους Ναζί, ο Καμύ υπήρξε ενεργός στην αντίσταση, γράφοντας και έχοντας την αρχισυνταξία για την παράνομη εφημερίδα Combat. Το λογοτεχνικό του έργο συνεχίζεται με τον «κύκλο της εξέγερσης», στον οποίο περιλαμβάνεται η «Πανούκλα» (1947) αλλά και άλλα έργα όπως «Οι δίκαιοι» (1949) και «Ο επαναστατημένος άνθρωπος» (1951).

Ο βιογράφος του γράφει για τη σχέση του με τη δημοσιογραφία: «Πολλοί συγγραφείς γεννιούνται από τη δημοσιογραφία. Αλλοι τόσοι θάβονται απ΄ αυτήν. Ο Καμύ ξεκινάει μια αντίστροφη κίνηση. Ξέρει ήδη να στήνει το σκηνικό, να τοποθετεί τα πρόσωπα. Το δίπλωμα της φιλοσοφίας του είναι χρήσιμο: αναζητεί το νόημα κάτω από τα γεγονότα».

Πολιτική και δημοσιογραφία έχουν αξίες ασύμβατες κατά τον Καμύ, καθώς ο πολιτικός αποκρύπτει την αλήθεια, ενώ ο δημοσιογράφος οφείλει να την ξεσκεπάσει, χαρακτηρίζοντας τον δημοσιογράφο «ιστορικό τού άμεσου».

Επισκέφθηκε την Ελλάδα στις 28 Απριλίου 1955 και είχε δώσει διάλεξη στο Γαλλικό Ινστιτούτο της Αθήνας. Τη συζήτηση αποτύπωσε στο μαγνητόφωνο ο ποιητής Ανδρέας Εμπειρίκος.

Εκείνη την εποχή, οι μνήμες του Εμφυλίου στη χώρα μας ήταν ακόμα νωπές, ενώ ο Καμύ είχε ήδη συνυπογράψει επιστολή συμπαράστασης στους αριστερούς που είχαν καταδικαστεί σε θάνατο (1949), ενώ αργότερα κράτησε την ίδια στάση και για τους αγωνιστές της Κύπρου. «Πράγματι», παραδεχόταν, «υπήρξε μια γαλλική εθνική αλληλεγγύη και υπήρξε και μια ελληνική εθνική αλληλεγγύη: η αλληλλεγγύη της οδύνης. Αυτή την αλληλεγγύη μπορούμε να την ξαναβρούμε κάθε στιγμή και όχι μόνο με το ένδυμα της οδύνης».

Κατά τη συζήτηση αυτή, απάντησε και στην ερώτηση «πού είναι η ελευθερία την οποία διεκδικείτε;», που του έθεσε μια μαθήτρια: «Η άνευ όρων ελευθερία είναι το αντίθετο της ελευθερίας. Την άνευ ορίων ελευθερία μόνον οι τύραννοι μπορούν να την ασκούν. Ο Χίτλερ ήταν ένας σχετικά ελεύθερος άνθρωπος, ο μόνος άλλωστε από όλη την Αυτοκρατορία του. Αλλά αν θέλουμε να ασκήσουμε μια αληθινή ελευθερία, αυτή δεν μπορεί να ασκηθεί μόνο προς το συμφέρον τού ατόμου που την ασκεί. Η ελευθερία είχε πάντα ως όριο την ελευθερία των άλλων».

Ο συγγραφέας έφυγε από τη ζωή στις 4 Ιανουαρίου 1960 σε ένα αυτοκινητιστικό ατύχημα, όταν ο οδηγός, εκδότης Μισέλ Γκαλιμάρ, παρέκκλινε της πορείας του και χτύπησε σε ένα δέντρο. Ο Γκαλιμάρ τραυματίστηκε σοβαρά και πέθανε πέντε ημέρες αργότερα στο νοσοκομείο. Ο Καμύ σκοτώθηκε επί τόπου. Ο ίδιος έλεγε στους φίλους του ότι «δεν υπάρχει τίποτα πιο σκανδαλώδες από τον θάνατο ενός παιδιού και τίποτα πιο παράλογο από το θάνατο σε τροχαίο δυστύχημα». Η σορός του ενταφιάστηκε στην Lourmarin, στη Νότια Γαλλία, όπου διέμενε τα τελευταία χρόνια της ζωής του.

___________________

http://tvxs.gr/news/